Zarar Sigortalarında Muafiyet Uygulaması
Muafiyet konusu, poliçede belirlenen rizikoya dahil olduğu halde rizikoyu ağırlaştıran olayların sigorta teminatı dışında bırakılmasıdır.
Muafiyet bir başka ifadeyle sigortasızlık halidir. Bir sigorta sözleşmesinde muafiyete başvurma gerekçeleri, Rizikoya hakim olmak ve denetlemek, Rizikoya uygun primi güvenle ve isabetle belirlemek, Sigorta şirketini zarar ettirmemektir.
Kural olarak, rizikoları dört farklı bakımdan sınırlamak mümkündür:
Mahiyet açısından sınırlama :
Genellik ilkesi: Sigorta konusu menfaatin tüm rizikolara karşı teminat altına alınması, "rizikonun genelliği ilkesi" olarak adlandırılır. sigortacı rizikonun sebebini araştırmaz. Riziko gerçekleşince sigorta bedelini öder. Rizikolar tek tek gösterilmez. Mülga 6762 sayılı TTK'da bu ilke benimsenmişti.
Özellik ilkesi: Sigortacı, sigorta sözleşmesinde ayrıca belirtilen rizikoları temin eder. Temin edilen rizikolar ayrı ayrı belirtilir. Belirtilmeyen rizikolar teminat dışındadır. 6012 sayılı TTK'da bu ilke benimsenmiştir.
TTK m. 1409'a göre " – (1) Sigortacı, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur.(2) Sözleşmede öngörülen rizikolardan herhangi birinin veya bazılarının sigorta teminatı dışında kaldığını ispat yükü sigortacıya aittir."
Konu açısından sınırlama :
Sigortacı, rizikoyu, belirli şahıslara / mallara karşı kabul ve temin eder.
Yer ve mekan açısından sınırlama :
Sigortacı, ancak belirli yerde oluşan sigorta zararlarını temin eder.
Zaman açısından sınırlama:
Sigortacı, rizikoyu belirli bir süre için temin eder. Bu süre dışında gerçekleşen rizikodan sigortacı, sorumlu değildir.
Özel şartlarda gerçekleşen riziko açısından sınırlama:
Kaza sigortalarında, sigortacının ileri derecede alkollü sigortalının uğradığı zararı temin etmez.
Muafiyet kaydının geçerlilik şartları :
- Muafiyet kaydı kesin ve açık olmalıdır.
- Metni çift anlamlı olmamalı, taraf iradelerine aykırı olmamalıdır.
- Belirsizlik taşımamalıdır.
- Tarafların niyeti konusunda şüpheye yer vermemelidir.
- Çekişmeye mahal vermemelidir.
